⤒🔗

Die Verskil Tussen Sinvol en Suksesvol←⤒🔗

Wat is nou eintlik ʼn sinvolle lewe? Staan ʼn sinvolle lewe gelyk met ʼn geslaagde lewe in die oë van mense? Is sinvol gelyk aan suksesvol? En indien nie, wat is die verskil? Waarom is elke suksesvolle lewe nie sinvol nie?

Die Verklarende Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal, meld by ‘sukses’: goeie gevolg, goeie uitslag; welslae, geluk, voorspoed; en  by ‘voorspoed’, op sy beurt weer: goeie afloop.

Onwillekeurig vra mens jouself af of alle sin wat aan die lewe toegereken word, nie gemeet word aan ʼn goeie afloop nie. As iets verkeerd loop, kan mens tog nie praat van sinvol nie? Op die oog af lyk dit dus nie uitgesluit om sin en sukses met mekaar in verband te bring nie. Die vraag is egter of verdere besinning nie eerder op ʼn verskil as op ʼn ooreenkoms dui nie. Ons sal probeer om beide uitdrukkings van nader te bekyk!

Moderne Reklame←⤒🔗

Ons begin met moderne reklame! Dit het ten doel om die kooplus aan te wakker, om die produk voor te stel as onmisbaar vir ʼn geslaagde lewe. Daar vind natuurlik in die moderne reklame ʼn veel dieper proses plaas. Dit doen ʼn beroep op die – vir die kyker of leser self – dikwels onbewuste begeerte. Dié word wakker gemaak en geaktiveer. As die wa van begeerte eenmaal in beweging is, word dit moeilik in sy vaart gestuit.

In hierdie proses kom ons die suksesfaktor op twee maniere teë. In die eerste plek word mense wat die aangeprese produk besit, as suksesvolle mense voorgestel. Die produk maak deel uit van ʼn geslaagde lewe. Dit is ʼn onmisbare onderdeel van die mooi prentjie wat aan ons voorgehou word.

So kom ons by die tweede manier waarop die produk met sukses in verband gebring word. Wie sukses wil hê, moet die produk hê. Wie na ʼn geslaagde lewe soek, kan die aangeprese produk nie mis nie. Die sukses van ander, deur die geadverteerde produk, is ʼn spieël vir die eie sukses. Jy kan nie geslaagd wees sonder om die produk te besit nie. Geslaagd staan dan vir: gelukkig wees, ‘happy’ voel, aangenaamheid ondervind of ʼn gerieflike lewe hê.

Mens kan praat van ʼn bepaalde mensbeeld wat die moderne reklame ten grondslag lê en wat deur reklame bevorder word. Dit is die beeld van ʼn mens wat sy wense vervul wil hê. Ook die beeld van ʼn mens aan wie steeds meer wense opgedring word. Dit is die beeld van die verbruikersmens wat geag word passief te wees in die golf van prikkels wat hy oor hom laat heenspoel. Hy moet dit maar verdra, sodat hy tot verbruik geaktiveer word!

Die Verskil Tussen Hê en Wees←⤒🔗

Ons voel almal aan dat dié beeld van ʼn geslaagde lewe oppervlakkig is. Dit mag die indruk skep dat mense suksesvol is omdat hulle wense bevredig is. Maar die lewe bestaan uit meer as die bevrediging van wense. Geluk is (gelukkig!) vir die meeste mense tog meer as net dat aan jou wense voldoen word. Om sukses te hê, wil nog nie sê dat jy ook sin aan jou lewe gegee het nie. Sukses bevorder miskien sin in die lewe. Dit staan nie gelyk daaraan om sin in die lewe te sien nie. Waar lê dan die verskil? Hoe kan ons onder woorde bring dat sukses in die lewe nie dieselfde is as sin in die lewe nie? Miskien kan ek dit so stel: sukses het te doen met hê, besit; sinvol lewe het te maak met wees. Twee werkwoorde wat ons dikwels gebruik. Dit tipeer twee lewenshoudings. By hê, is ek self die middelpunt, die begerige hebber. Alles moet na my toe kom. Ek wil dit besit, daaroor beskik, dit geniet, en so kan ons aangaan – ʼn selfgesentreerde lewe.

Wees, wys op gerigtheid na buite, na ander. Wees om daar te wees vir ander, en om in diensbaarheid iets vir ander te beteken! Wees, wys myself af. Dit lyk vir my of die kardinale verskil hier lê. Sukses lê by die hê, kry, nog meer kry. Sukses hoort by die selfgesentreerde lewe. Alles gaan oor my, is ten dienste van my, om my geluk groter te maak. Sin hou verband met wees, daarwees vir ander, iets wees vir ander, met die gerigtheid na buite. Nie selfgesentreerd nie, maar eksentries, met die middelpunt wat buite myself lê. ʼn Leser sal miskien dink: Is so ’n onderskeid algemeen menslik? Geld dit ongeag of jy glo of nie glo nie? Ek herinner my die Franse filosoof Gabriël Marcel, wie se boeke in die jare na die Tweede Wêreldoorlog wyd gelees is, wat die onderskeid sterk benadruk het: être ou voir – wees of hê.

Die Here Jesus oor ‘Elkeen wat Sy Lewe wil Red’←⤒🔗

Ek wil tog ter verduideliking ʼn woord van die Here Jesus uit die Evangelie aanhaal. “Want elkeen wat sy lewe wil red, sal dit verloor; maar elkeen wat sy lewe om My ontwil verloor, sal dit vind” (Matteus 16:25).

‘Sy lewe wil red’ behoort by die sfeer van die hê, steeds meer hê, vashou en self jou lewe bepaal. ‘Sy lewe wil red’ is ʼn uitdrukking van die selfgesentreerde lewe! Dit draai om myself. Ons kan nog ʼn vlak dieper in hierdie uitdrukking van die Here Jesus boor. Die ‘jou lewe wil red’ gee nie net uitdrukking daaraan om self te wil vashou, self die sê te wil hê, eie baas wees en bly, omdat jy dit in jou eie hand het en hou nie; dit sê ook: red jouself, trek jou self deur en help jouself uit die moeilikheid! Dit is die lewe van die selfdoener, hy het ander nie nodig nie. Hy is ook nie op ander gerig nie, maar reken net met homself, en na homself toe.

Van die man met hierdie lewenshouding sê Jesus dat hy sy lewe sal verloor. Dit slaag nie. Dit loop uit op die teendeel van wat beoog is. Jy wil jou lewe en jouself red, maar jy verloor dit. Dis alles verniet. U sien dat ek nie skryf ‘alles of niks’ nie. Nee, dit is selfs nog meer ingrypend as so ʼn radikale teenstelling. Dit is ‘alles vir niks’.

Ek kom terug by die tema. Sukses hê. Dit lyk goed. Dit lok elkeen. Sukses hoort, in bepaalde opsigte, by ‘sy lewe wil red’. Sukses is die kroon op daardie strewe. Dit hoort by hom wat daarin slaag om sy lewe te red. Om sukses te hê, is om in die poging te slaag!

Dan sê Jesus: ‘hy sal dit verloor’. Dit wil sê: alle sukses is verniet, vir niks, dit hou nie stand nie. Waarom nie? Dit is uiteraard die kernvraag. Die selfgesentreerde lewe van hom wat sukses najaag, strek nie verder as die self nie. Daar is niks in van God, van die ewigheid of van diens om Christus ontwil nie.

Die Here Jesus oor ‘Elkeen sal Sy Lewe Vind’←⤒🔗

“[E]lkeen wat sy lewe om My ontwil verloor, sal dit vind”. Wat beteken dit: sy lewe om Jesus ontwil verloor? Dit beteken: wie afstand gedoen het van sy selfgesentreerde lewe, wat die ‘self baas wil wees’ en die ‘sukses wil hê’, aan Christus verloor het, hy sal sy lewe vind.

In hierdie woorde van Jesus lê ʼn magtige geheim: die geheim van sy soekende, reddende en verlossende liefde. Hy het gekom om te soek en te red wat verlore was (Lukas 19:10). Jesus Christus het juis op aarde gekom om mense te red wat gedink het hulle kan hulleself red. Hy weet: hulle slaag nie in hulle selfdoen lewe nie. Sukses lyk mooi, maar laat ʼn leemte. Daar is niks in nie. Jy gaan daarmee verlore.

Jesus het gekom om verlore lewens te red. Wat moet gebeur? Jy moet jou lewe aan Hom verloor. Daar is eintlik ʼn wonderlike wending in hierdie teks: wie dit wil red, verloor dit – en nou mag jy jou lewe aan Hom verloor. Dit wil sê dat jy self uit die middelpunt verdwyn en dat Hy die middelpunt word; dat Hy ons lewe vir sy rekening neem. Dan vul Hy dit; Hy word die inhoud daarvan. Paulus sê dit so mooi: “Christus, wat ons lewe is” (Kolossense 3:4); elders skryf hy “vir my is die lewe Christus” (Filippense 1:21). Dan neem Hy die stuur; Hy neem die leiding; Hy word die Redder en Regeerder! Die Heiland en die Meester. Dit is die genade van ‘jou lewe verloor om sy ontwil’: lewe uit die krag van sy offer en opstanding; om te kan voortgaan deur sy Gees!

Hy sal die lewe vind. ʼn Verlore lewe word ʼn gevinde lewe. Jy vind dit by Hom, in sy gemeenskap, in sy liefde en genade. Dit is die oorgang vanaf hê, wil hê, sukses wil hê, steeds meer wil hê – na wees, gevind wees, gered wees en so ook iets vir ander wees. ‘Gered om te red’ is ʼn bekende spreuk!

Sinvol Lewe is Lewe as die Beeld van God←⤒🔗

Sinvol lewe is ʼn verloste lewe wat ʼn taak gekry het, ʼn opdrag van God. Die sin van die lewe lê daarin dat ons God ken en liefhet. Dan kom die direkte vraag na vore: Is dit alles? Lê die sin van die lewe net in God, sonder beskouing van die wêreld, die medemens en die samelewing?

Die laaste drie hoort stellig ook daar by. Hulle maak deel uit van die sin van die lewe. Die mens is geskape na die beeld van God. Dit wil sê hy is mens in verhouding met God. Hy is ook mens met ʼn opdrag van God. Dié opdrag raak die medemens en die omgewing, sy werk in die skepping, sy lofprysing en sy kultuurtaak, die diensbetoon met selfverloëning en die liefde tot God en die naaste. Dit is die belewing van beeld van God wees. Dit is die sin van die lewe!

Dan gaan dit nie oor hê nie, maar oor wees! Nie om sukses net vir jouself te hê nie, maar om beeld van God te wees, tot eer van God en tot heil van jou naaste! Dit kan net wees deur die Heiland, die Redder, Jesus Christus. Dit is Hy wat ons lewe met God versoen. Dit is ook Hy wat ons lewe vernuwe, deur ons van die wil hê te bekeer tot diensbaar wees!

Afkerig van Sukses? Dit Hang Af←⤒🔗

Beteken dit nou dat ons ʼn afkeer moet hê aan sukses, en voorspoed eerder moet haat as najaag? Die antwoord hang af van wat daarmee bedoel word. As sukses en voorspoed net maar deel is van ‘jou lewe red’ dan moet daar ʼn streep deur kom! Dan moet ons dit opgee, ons moet daarvan afstand doen – om Christus ontwil.

Dit kan anders. Wie sy lewe om Christus wil verloor, sal dit behou. Dit beteken daar rus ʼn seën op. Dit staan in die guns van God, Hy gaan daarmee saam en verleen krag daaraan! Dan is sukses nie platvloerse wins maak en ryker word nie. Sukses staan dan in die teken van God se seën. Wie deur God geseën word, wil self ʼn seën wees. Dit is die reël van die koninkryk van die hemel. Jy hou nie seën vir jouself nie. Jy wil dit deel. Ander mag ook daarvan saamgeniet.

So kom ons tog weer terug op die fundamentele teenstelling van hê, of wees. Sukses hê, is om op jouself gerig te bly. Geseënd wees, is om tot ʼn seën te wees. En dan is die wonderlike, dat die sin daarvan om tot seën te wees, nie alleen lê in die opsienbarende, opvallende dinge waaroor almal praat nie.

Die sin van die lewe lê in die blye lof oor die goedheid van God, in die dankbaarheid vir sy genade. Dit is ʼn wonder dat ek daar mag wees – ter wille van U, deur U en vir U. Dankbaarheid vir redding en bewaring; dankbaarheid dat God om Jesus wil my God wil wees!

Die sin lê ook in eenvoudige diensbetoon: ʼn gesprek hier, ʼn besoek daar, ʼn woord op sy tyd vir ʼn jong mens of ʼn ou mens; die helpende hand wat nie verslap nie; die blye lag wat pyn soos salf versag; plek inneem in die sorgsame samelewing deur die sorg vir ander op jou te neem – nie meer as wat jy kan nie, maar ook nie minder as waarvoor jy krag ontvang  nie.

Sukses betrek myself. Sin wys my die pad na ander. Dit is die verskil. ʼn Sinvolle lewe in diensbaarheid, is ryker as sukses wat jy alleen geniet. ʼn Bybelse gedagte is dat nie hy wat het ryk is nie, maar hy wat gee (1 Timoteus 6:17, 18).

Hê of wees. Dit is die beslissende verskil. Die Here Jesus sluit sy reeds aangehaalde woorde af met: “Want wat baat dit ʼn mens as hy die hele wêreld win, maar aan sy siel skade ly?” As hy alles het, maar nie ‘gered is om te red’ nie! Dan was alles verniet. Wie sy lewe in Christus vind, vind alles, ook die sin daarvan. Dan sien jy nie net sin in die lewe nie, dan het jy ook sin in die lewe – om Jesus ontwil!